|
ساختار سیاسی و اجتماعی ایل باصری
ایل باصری به شکل سیستم سیاسی متمرکزی اداره می شد، که در رأس آن کلانتر قرار گرفته و اوامر خود را از طریق افراد خاص به ایلاتی ها منتقل می کرد . از آنجا که تک تک افراد ایل با مقام و موقعیت کلانتر آشنایی داشته و اجرای دستورات وی امری روشن و بدیهی به نظر می رسید هرکدام از ایشان می توانستند در صورت نیاز مأمور اجرای حکم کلانتر شده و فرامین وی را اجرا نمایند.
فرمانهای مکتوب یا پیغامهای شفاهی با قاصدی مورد اعتماد روانه شده و مسئولیت اجرای احکام بر عهده کدخدای طوایف و ریش سفیدان بوده و مأمورین بایستی با جواب باز می گشتند. کلانتر با موقعیت بی نظیر رهبر مرکزی و مطلق ایل به شمار می رفت . کدخدا ها، بزرگان و ریش سفیدان مستقیماً از او دستور گرفته ودر صورت عدم دسترسی به آنان بایستی با پیغام ویا دستخط کلانتر اجرای دستور می کردند.
با اینکه تنها مقام و مرجع رهبری شناخته شده در ایل باصری کلانتر وقت بود اما این به آن معنی نبود که وی تنها آمر و دستور دهنده باشد. چه او به هنگام مشکلات ،درگیریها و بروز اختلاف مردم را به کمک طلبیده و با مشورت و بزرگ منشی راههای جدیدی را جستجو می کرد . در این گونه جلسات همه آزاد بودند تا نظر خود را ابراز داشته و این نظر خواهی به طبقه خاصی محدود نمی شد . تمامی افراد ایل می توانستند طرف مشورت کلانتر واقع شده و در صورت ارائه نظریه محکمه پسندی نظرات پذیرفته شده و به آن عمل می شد.
یکی از ویژگیهای بارزی که موجبات محبو بیت کلانتر ایل باصری را در نزد عامه عشایر پدید آورده، همین امر بود.زیرا تمامی افراد ایل باصری بی هیچ مانع و گیر و بندی در صورت نیاز می توانستند کلانتر را ملاقات و مشکلات خود را با وی در میان گذارند.
به هر صورت دستورات کلانتر مطاع بود و افراد می بایستی اطاعت امر کنند.قشر بندی سنتی ایل باصری طی پنجاه سال گذشته مانند دیگر ایلات دستخوش تغییر و تحول شده و ساختار اجتماعی و سیاسی ایل به دست فراموشی سپرده شد.این تحولات با پیروزی انقلاب اسلامی سرعت بیشتری پیدا کرده وشیرازه ایل از هم گسیخته شد.
دخالت دولت مرکزی پس از اصلاحات ارضی با هدف حذف خان از ریاست ایل و به کارگیری مامورین دولتی و نماینده نظامی در ایل باعث تضعیف خوانین شده اما خان با ادامه مالکیت بر دهات و مراتع تحت نفوذ خود توانست همچنان موقعیت خود را حفظ نماید .
در آمدهای حاصله از کشاورزی و دامداری پیشرفته به خوانین فرصت داد تا از یک زندگی مرفه بهره مند و در عین حال نفوذ خود را در ادارات مستحکمتر نمایند.
اما صدور پروانه مرتع داری به صورت پراکنده برای کوچ نشینان، سبب آزادی نسبی عامه مردم شده و معافیت از پرداخت مالیات سالانه که از سوی خوانین بر رعایا و ایالاتی های تحت امرشان تحمیل می شد زمینه طغیان و سر کشی عشایر را فراهم آورد، از دست رفتن مراتع ،حذف مالیات سالانه با عث تضعیف مو قعیت اجتماعی و اقتصادی خوانین گردید.
|
:جستجو